Quy định và giải pháp xử lý tranh chấp xây nhà lấn lối đi chung

Nên xử lý thế nào khi gặp phải trường hợp hàng xóm xây nhà lấn chiếm lối đi chung? Hãy cùng tìm hiểu câu trả lời tại bài viết dưới đây nhé!

Hiện nay, tình trạng lấn chiếm, chặn lối đi chung của một số cá nhân, hộ gia đình trên đất liền kề ngày càng trở nên phổ biến, gây ảnh hưởng lớn đến quyền sử dụng lối đi của các hộ xung quanh. Vậy khi gặp phải trường hợp hàng xóm xây nhà lấn chiếm lối đi chung, chúng ta nên xử lý ra sao? Hãy cùng tìm hiểu câu trả lời tại bài viết dưới đây nhé!

Lối đi chung là gì?

Hiện tại, chưa có định nghĩa chính thức về lối đi chung hay ngõ đi chung, nhưng thực tế có thể hiểu như sau:

Lối đi chung là khu vực đất công được sử dụng làm đường đi, hẻm, ngõ chung hay đất thuộc quyền sử dụng chung của nhiều người, được các bên thống nhất dùng làm lối đi. Khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền yêu cầu mở lối đi cho chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản khác, không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng. Chủ sở hữu của bất động sản bị vây bọc có thể yêu cầu một lối đi hợp lý trên phần đất của chủ sở hữu liền kề. Lối đi này cần đảm bảo tính thuận tiện và ít gây thiệt hại nhất cho chủ sở hữu đất liền kề, đồng thời chủ sở hữu đất bị vây bọc phải bồi thường trừ khi có thỏa thuận khác.

Vị trí và kích thước lối đi sẽ do các bên tự thỏa thuận. Nếu xảy ra tranh chấp, các bên có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền xác định. Trường hợp bất động sản được chia nhỏ cho nhiều chủ sở hữu thì phải dành lối đi cần thiết cho những người ở phía trong, không cần đền bù.

Ngoài ra, theo Điều 171 Luật Đất đai 2013, chủ sở hữu bất động sản có quyền đăng ký sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề để đảm bảo quyền đi lại trên lối đi chung. Khi lối đi qua bất động sản liền kề đã được đăng ký, các thay đổi về quyền sử dụng hạn chế phải được đăng ký biến động (Điểm i, khoản 4 Điều 95 Luật Đất đai 2013).

Cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp xây nhà lấn lối đi chung

Theo quy định tại Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, việc hòa giải là bước bắt buộc trước khi khởi kiện tranh chấp lối đi chung, ngoại trừ các tranh chấp liên quan đến thừa kế, giao dịch quyền sử dụng đất, hay chia tài sản. Nhà nước khuyến khích các bên tự hòa giải hoặc qua hòa giải tại địa phương để giảm thiểu căng thẳng và thời gian xử lý.

Quy định tại khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 nêu rõ: nếu không thể tự hòa giải, các bên có thể yêu cầu UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp đứng ra tổ chức hòa giải. Tuy nhiên, về bản chất, tranh chấp quyền lối đi là tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng tài sản liền kề, không phải tranh chấp đất đai. Vì vậy, UBND cấp xã chỉ có thẩm quyền hòa giải chứ không có quyền đưa ra quyết định xử lý tranh chấp.

Trường hợp hòa giải không thành, người dân có thể khởi kiện lên Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp để được giải quyết dứt điểm vấn đề lối đi chung.

Cách giải quyết khi lối đi chung bị lấn chiếm

Khi xảy ra tình trạng lấn chiếm đất thuộc ngõ đi chung, những người cùng sử dụng lối đi có thể tìm cách thương lượng trực tiếp với người vi phạm để giải quyết. Nếu việc thương lượng không đạt được kết quả như mong muốn, họ có quyền yêu cầu cơ quan chức năng có thẩm quyền can thiệp và xử lý theo đúng quy định pháp luật.

Quy trình hòa giải tranh chấp lối đi chung

Theo Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, việc hòa giải là bước bắt buộc trước khi khởi kiện đối với tranh chấp lối đi chung, ngoại trừ các tranh chấp liên quan đến thừa kế, giao dịch quyền sử dụng đất hay chia tài sản.

Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp thực hiện hòa giải trực tiếp hoặc thông qua hòa giải tại cơ sở để tìm kiếm giải pháp hòa bình.

Theo khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024, có hai phương án hòa giải đối với tranh chấp lối đi chung trước khi khởi kiện:

• Phương án 1: Hòa giải tự nguyện giữa các bên (không bắt buộc).

• Phương án 2: Hòa giải tại cơ sở (bắt buộc).

Khi không thể tự hòa giải, các bên có thể làm đơn yêu cầu UBND cấp xã tiến hành hòa giải về tranh chấp lấn chiếm lối đi chung. Trong vòng 30 ngày kể từ khi nhận được yêu cầu, UBND cấp xã sẽ tổ chức hòa giải và lập biên bản kết quả hòa giải nếu thành công theo quy định của Luật Đất đai.

Nếu hòa giải không đạt được kết quả thỏa đáng, người dân có quyền khiếu nại lên Chủ tịch UBND huyện hoặc tỉnh, hoặc khởi kiện yêu cầu Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lấn chiếm lối đi chung.

Tố cáo hành vi lấn chiếm

Khi đã nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên UBND xã nhưng không thể hòa giải thành công, theo quy định tại khoản 2 Điều 236 Luật Đất đai 2024, các bên tranh chấp có thể lựa chọn một trong hai phương thức giải quyết sau:

Phương thức 1: Khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền

Các bên tranh chấp nộp đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp huyện. Sau 30 ngày kể từ khi nhận được quyết định giải quyết tranh chấp, nếu không có khiếu nại hoặc phản hồi, quyết định của Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ có hiệu lực thi hành.

Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết của UBND cấp huyện, trong vòng 30 ngày kể từ khi nhận quyết định, các bên có quyền khởi kiện tại Tòa án hoặc khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh. (Căn cứ: Khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024)

Phương thức 2: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện

Theo Điều 35 và Điều 39 Bộ luật Dân sự 2015, trong trường hợp tranh chấp liên quan đến lấn chiếm lối đi chung, Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp sẽ có thẩm quyền giải quyết. Nếu việc hòa giải không thành, các bên có thể khởi kiện lên Tòa án nhân dân cấp huyện theo khoản 8 Điều 26 Luật Đất đai 2024.

Ngoài ra, nếu hành vi lấn chiếm lối đi chung gây thiệt hại cho chủ sử dụng đất, và có thể chứng minh được thiệt hại, chủ sở hữu có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết và đền bù thiệt hại do hành vi trái pháp luật gây ra.

Trên đây là những thông tin giải đáp về vấn đề khi hàng xóm chặn lối đi chung và cách xử lý tình huống này. Hy vọng đã giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và hữu ích. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn về xây nhà lấn chiếm lối đi chung hoặc dịch vụ xây nhà trọn gói, đừng ngần ngại liên hệ với AIOHomes thông qua hotline 1800.93.88 hoặc đăng ký tại đây để được hỗ trợ kịp thời.

*Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không có giá trị pháp lý*
Nguồn ảnh: Internet