Móng đơn là gì? Cấu tạo, ứng dụng thực tế trong xây dựng

Nền móng trong xây dựng luôn đóng vai trò quan trọng quyết định đến độ bền, sự ổn định của toàn bộ công trình. Một trong những loại móng phổ biến đang được sử dụng rộng rãi đó chính là móng đơn. Vậy móng đơn là gì? Đặc điểm, cấu tạo ra sao? Bạn đọc hãy cùng Viettel Construction AIOHomes tìm hiểu chi tiết để có cái nhìn rõ hơn về loại móng này.

Móng đơn là gì?

Móng đơn hay còn được gọi là móng cốc, đây là loại móng chịu lực cho một cột hoặc một cụm cột sát nhau. Loại này thường có kích thước nhỏ gọn và được sử dụng trong các công trình nhà ở dân dụng, nhà cấp 4, nhà xưởng hoặc công trình có tải trọng không quá lớn.

Móng đơn có tên gọi khác là móng cốc được đổ một cột

Móng đơn có nhiều dạng khác nhau như hình vuông, hình chữ nhật hoặc hình tròn (tùy thuộc vào thiết kế cũng như yêu cầu chịu tải của từng công trình). Loại móng này sẽ được bố trí độc lập, nằm riêng biệt dưới từng cột trụ.

Móng đơn sẽ được đổ bê tông cốt thép, có thêm lớp đệm bê tông lót đáy và cốt thép gia cường để tăng khả năng chịu tải, chống lún, gia tăng độ bền. Loại này thích hợp sử dụng trên nền đất tốt, đất có khả năng chịu lực cao, ổn định.

Cấu tạo móng đơn là gì?

Sau khi hiểu móng đơn là gì thì việc nắm rõ cấu tạo là điều cần thiết để đảm bảo chất lượng thi công, độ an toàn cho công trình. Móng đơn tuy có kết cấu đơn giản nhưng mỗi thành phần đều đóng vai trò quan trọng trong chịu tải, phân phối lực xuống nền đất. Cấu tạo gồm:

Bản móng (đế móng)

Đây là bộ phần chính của móng đơn thường có dạng hình vuông, chữ nhật hoặc hình tròn tùy theo vị trí và tải trọng của cột. Bản móng có chức năng phân tán lực từ cột xuống lớp đất nền, giảm áp lực lên móng để tránh hiện tượng lún cục bộ. Bản móng được đổ bằng bê tông cốt thép với chiều dày từ 200 - 500mm, tùy theo quy mô công trình.

Cổ móng

Cổ móng là phần nằm giữa bản móng và cột trụ, có hình dạng như một đoạn cột ngắn nối tiếp với kết cấu phía trên. Bộ phận này giúp truyền tải trọng từ công trình xuống bản móng một cách đều, ổn định. Kích thước cổ móng được thiết kế dựa trên kích thước và tải trọng của cột.

Lớp bê tông lót

Lớp này được đổ dưới đáy bản móng có độ dày từ 100 - 150mm. Lớp bê tông lót có tác dụng chính là làm phẳng đáy hố móng, tạo mặt bằng vững chắc, chống mất nước trong quá trình đổ bê tông chính. Lớp này thường dùng bê tông gạch vỡ hoặc bê tông mác thấp (mác 100) để đổ lót.

Cốt thép móng

Cốt thép là thành phần không thể thiếu trong cấu tạo móng đơn, có vai trò chịu lực kéo và tăng khả năng chống nứt, biến dạng cho bản móng. Tùy theo yêu cầu thiết kế, cốt thép có thể là dạng lưới hoặc hệ thống thép chủ - thép phân bố, đảm bảo khả năng làm việc của móng dưới tải trọng lớn.

Móng đơn phù hợp với các công trình dân dụng nhỏ, trung bình

Lớp đất nền (đáy móng)

Trong một số trường hợp như nền đất yếu hoặc không đồng đều, móng đơn có thể cần thêm lớp đệm cát, sỏi hoặc đá dăm,... Các vật liệu này sẽ được đầm chặt dưới lớp bê tông lót để giúp tăng khả năng chịu lực, chống lún. Ngoài ra có thể cần đóng cọc tre, cừ tràm hoặc sử dụng móng kết hợp với biện pháp gia cố nền.

Phân loại móng đơn

Móng đơn hiện nay được phân chia theo nhiều tiêu chí như độ cứng, tải trọng, phương thức chế tạo, vật liệu cấu thành,... Cụ thể:

Theo độ cứng của móng

Theo độ cứng của móng thì móng đơn được phân chia ra thành những loại cụ thể như sau:

Móng đơn mềm: Đây là loại móng có khả năng biến dạng theo nền đất, chịu uốn tốt, thích hợp với nền đất có tính chất thay đổi.
Móng đơn cứng vừa (móng đơn hữu hạn): Loại móng này có độ cứng trung bình, tỷ lệ giữa cạnh dài và cạnh ngắn tối thiểu đạt 8 lần. Loại này thích hợp với công trình có yêu cầu ổn định nhưng không quá lớn về tải trọng.
Móng đơn cứng: Loại này sở hữu độ cứng rất cao, không bị biến dạng dưới tác động của tải trọng công trình.

Móng cốc thích hợp xây dựng trên nền đất cứng ổn định

Phân loại theo tải trọng tác động

Dựa theo tải trọng tác động thì móng đơn sẽ phân chia thành những loại cụ thể như sau:

Móng chịu ta9ir trọng đúng tâm: Dùng trong trường hợp lực tác động đúng trọng tâm của móng giúp gia tăng kết cấu ổn định.
Móng chịu trọng tải lệch tâm: Áp dụng khi lực tác động không đều, có xu hướng lệch về một phía của móng.
Móng chịu tải trọng thẳng đứng: Thích hợp cho các công trình có lực truyền thẳng đứng xuống nền đất.
Móng cho công trình cao: Các công trình yêu cầu đặc biệt về chịu tải lớn, chiều cao vượt trội như tháp nước, ống khói,...
Móng chịu lực ngang lớn: Áp dụng trong trường hợp xây dựng tường chắn hoặc công trình có lực ngang đáng kể.

Theo phương thức thi công

Đối với phương thức thi công thì móng đơn sẽ phân chia ra làm hai loại là móng lắp ghép và móng toàn khối. Cụ thể:

Móng lắp ghép: Được cấu thành từ nhiều bộ phận rời rạc, sản xuất sẵn tại nhà máy và ghép lại khi thi công. Ưu điểm là tiết kiệm thời gian, kiểm soát chất lượng tốt.
Móng toàn khối: Thi công trực tiếp tại công trường, đổ bê tông tại chỗ để tạo thành khối móng liền mạch, đảm bảo sự chắc chắn, phù hợp với công trình cần liên kết cao.

Móng đơn là dạng móng phổ biến trong xây dựng

Theo chất liệu

Nếu phân theo chất liệu sẽ có hai loại là móng cừ tràm và móng thép với đặc điểm như sau:

Móng cừ tràm: Sử dụng cừ tràm để gia cố nền đất yếu trước khi thi công móng, thường dùng phổ biến ở khu vực đất bùn, đất yếu.
Móng thép: Sử dụng thép để gia công móng. Khi thi công cần đảm bảo bề mặt thép sạch không dính bùn đất, dầu mỡ nhằm tăng độ bám dính, khả năng chịu lực.

Ưu điểm, nhược điểm của móng đơn là gì?

Ngoài hiểu rõ khái niệm, cấu tạo móng đơn là gì thì phần đánh giá ưu điểm, nhược điểm sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn giải pháp thi công phù hợp với công trình của mình. Đánh giá cụ thể:

Về ưu điểm

Móng đơn là lựa chọn phổ biến trong các công trình dân dụng là nhờ vào những lợi thế như sau:

Móng có cấu tạo không phức tạp nên thi công nhanh chóng, đơn giản, ít yêu cầu về máy móc, nhân công.
So với các loại móng cọc hay móng băng thì móng đơn có chi phí đầu tư thấp, tiết kiệm đáng kể chi phí vật tư, nhân công.
Quá trình thi công, nghiệm thu móng diễn ra rõ ràng, dễ kiểm soát chất lượng từng công đoạn.
Thích hợp cho những khu vực có nền đất cứng, ổn định, giúp tối ưu hiệu quả chịu lực, gia tăng tuổi thọ công trình.
Bảo trì đơn giản, việc kiểm tra và xử lý sự cố (nếu có) cũng dễ dàng, nhanh chóng hơn.

Móng đơn thi công nhanh, tiết kiệm chi phí

Về nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm nổi bật kể trên thì loại móng này cũng tồn tại một số hạn chế cần cân nhắc kỹ như sau:

Không thích hợp với nền đất yếu như đất bùn, đất dễ lún, có mạch nước ngầm,... Bởi thi công trên các nền đất này khó đảm bảo khả năng chịu tải, dễ gây lún nứt công trình.
Chỉ phù hợp với công trình có quy mô nhỏ, tải trọng trung bình, không đáp ứng được yêu cầu của nhà cao tầng, công trình trọng điểm.
Nếu không được tính toán kỹ lưỡng, tải trọng tác động không đồng đều có thể dẫn đến hiện tượng lún lệch, nứt móng.
Có yêu cầu xử lý nền kỹ càng trước khi thi công để tránh sự cố sau này.

Với thông tin trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ về móng đơn là gì và cấu tạo chi tiết. Loại móng này phù hợp với công trình nhỏ, tải trọng trung bình, không phù hợp với nhà cao tầng. Nếu bạn có ý định xây nhà cấp 4 nhỏ thì đây là dạng móng phù hợp đáng cân nhắc. Ngoài ra nếu cần hỗ trợ về thi công, thiết kế nhà, bạn hãy liên hệ ngay với Viettel Construction AIOHomes.