Cách đọc bản vẽ xây dựng chuẩn từ A-Z cho người mới

Bản vẽ là công cụ quan trọng để truyền đạt ý tưởng thiết kế, hướng dẫn thi công một cách chính xác. Tuy nhiên không phải ai cũng biết cách đọc bản vẽ xây dựng, đặc biệt là những người không chuyên. Biết cách đọc bản vẽ sẽ giúp bạn dễ dàng giám sát, kiểm tra tiến độ công trình, đảm bảo mọi hàng mục triển khai đúng kỹ thuật và tính thẩm mỹ của mẫu nhà đẹp. Cùng Viettel Construction AIOHomes tìm hiểu để biết cách đọc bản vẽ chính xác nhất.

Tại sao cần phải biết cách đọc bản vẽ xây dựng?

Hiểu và đọc được bản vẽ xây dựng không chỉ dành riêng cho kỹ sư hay kiến trúc sư mà còn rất cần thiết đối với chủ đầu tư và những người trực tiếp tham gia thi công. Dưới đây là những lý do quan trọng, bao gồm:

• Bản vẽ giúp hình dung toàn bộ công trình, từ bố cục không gian, chức năng các phòng cho đến phong cách kiến trúc tổng thể.
• Việc hiểu bản vẽ giúp đội ngũ thi công triển khai đúng yêu cầu thiết kế, tránh sai lệch, giảm thiểu rủi ro.
• Chủ nhà hoặc giám sát thi công sẽ chủ động hơn trong việc kiểm tra, theo dõi tiến độ, chất lượng công trình.
• Nhờ đọc được bản vẽ mà các bước thi công được thực hiện chính xác, hạn chế sai sót phải sửa chữa, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí, thời gian.
• Khi hiểu được bạn có thể nhanh chóng nhận ra những bất hợp lý hoặc thiếu sót và kịp thời điều chỉnh trước khi thi công.
• Thuận tiện cho việc xin phép xây dựng dễ được phê duyệt hơn.

Tổng hợp các ký hiệu phổ biến dùng trong bản vẽ xây dựng

Trong mỗi bản vẽ kỹ thuật bảng chú thích ký hiệu luôn được đính kèm để người đọc dễ theo dõi. Vì vậy, muốn hiểu rõ cách đọc bản vẽ xây dựng có hệ thống bạn cần nắm vững các ký hiệu thông dụng sau:

Cửa, cửa sổ, vách ngăn

Ký hiệu liên quan đến cửa, vách và các loại ô thoáng sẽ thể hiện kiểu dáng như: cửa đơn, cửa đôi, cửa trượt,... Tuy nhiên bản vẽ không thể hiện chi tiết vật liệu hay phương pháp thi công mà thường được làm rõ trong phần bản vẽ kỹ thuật riêng. Đây là những yếu tố giúp bạn hình dung sơ bộ cách bố trí, công năng từng khu vực.

Cầu thang, độ dốc

Ký hiệu cầu thang, các đoạn dốc thường thấy trong các mẫu nhà tầng hoặc thiết kế nhà lệch. Những biểu tượng này chỉ thể hiện vị trí, chiều đi lên, đi xuống hoặc chiều cao chênh lệch giữa các tầng chứ không thể hiện chi tiết kiểu dáng kiến trúc. Do đó cần tham khảo thêm mặt cắt hoặc phối cảnh để có cái nhìn tổng thể.

Hệ thống chiếu sáng, ổ cắm, công tắc

Đây là phần đòi hỏi sự chú ý cao vì dễ nhầm lẫn nếu không quen. Ký hiệu liên quan đến điện thường nhỏ, phức tạp và nằm rải rác ở các bản vẽ mặt bằng. Việc đọc hiểu chính xác sẽ giúp bạn xác định vị trí lắp đặt đèn, công tắc, ổ điện sao cho hợp lý để tiện sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày.

Vật liệu xây dựng

Trong bản vẽ kỹ thuật mỗi loại vật liệu sẽ có ký hiệu riêng biệt. Đây là phần cần thiết trong cách đọc bản vẽ xây dựng để nhận biết đâu là tường chịu lực, đâu là tường ngăn hay trần bê tông. Những vật liệu đặc biệt có thể được kiến trúc sư ghi chú cụ thể ngay bên cạnh phần ký hiệu. Ký hiệu vật liệu tuân theo TCVN hoặc tiêu chuẩn thiết kế của từng đơn vị thi công.

Đồ nội thất

Đây là nhóm ký hiệu dễ nhận biết nhất thường thể hiện bằng hình ảnh nhìn từ trên xuống như bàn, ghế, giường, tủ,… Chúng đóng vai trò minh họa bố cục và định hướng không gian nội thất trong mẫu nhà đẹp. Khi kết hợp với bản vẽ 3D, người đọc sẽ hình dung rõ hơn về diện mạo ngôi nhà sau khi hoàn thiện.

Thiết bị vệ sinh

Các thiết bị như bồn cầu, bồn rửa, vòi sen,... đều có ký hiệu chuẩn trong bản vẽ kỹ thuật. Những biểu tượng này giúp xác định bố trí hợp lý trong khu vệ sinh để đảm bảo tiện nghi, đúng phong thủy nhà ở.

Hướng dẫn cách đọc bản vẽ xây dựng đơn giản dễ hiểu

Khi cầm trên tay một bộ hồ sơ thiết kế, không ít người cảm thấy bối rối vì không biết bắt đầu từ đâu để hiểu rõ nội dung. Để tránh được những sai sót đáng tiếc trong quá trình thi công, dưới đây là hướng dẫn cách đọc bản vẽ dễ hiểu nhất. Cụ thể:

Bắt đầu từ đọc bản vẽ mặt bằng

Trong hồ sơ thiết kế bản vẽ mặt bằng thường là bản đầu tiên cần xem. Mặt bằng mô tả hình dạng các tầng như một mặt cắt ngang, thường được đặt tại độ cao khoảng 1,5m tính từ sàn. Qua bản vẽ này bạn sẽ biết được bố trí các phòng như phòng ngủ, khu sinh hoạt chung, bếp, nhà vệ sinh, thờ cúng, cầu thang,...

Lưu ý khi đọc:

• Dãy kích thước gần nhất thể hiện độ dày tường và vị trí cửa sổ, cửa đi.
• Dãy tiếp theo thể hiện khoảng cách giữa các trục cột, trục tường.
• Dãy ngoài cùng ghi tổng chiều dài, chiều rộng công trình.

Các chi tiết quan trọng cần đọc kỹ:

• Diện tích sử dụng từng phòng (m2).
• Vị trí, chiều rộng các ô cửa.
• Độ dày tường, kích thước cột, vách ngăn.
• Ký hiệu đồ dùng nội thất như giường, ghế, tủ, bồn tắm để dễ hình dung không gian.

Đọc bản vẽ mặt đứng

Sau bản vẽ mặt bằng tiếp theo sẽ tiến đến đọc bản vẽ mặt đứng. Đây là hình chiếu thể hiện kiến trúc ngoại thất từ một mặt phẳng thẳng đứng. Bản vẽ này giúp bạn nắm được vẻ ngoài của ngôi nhà, bao gồm tỉ lệ chiều cao, chiều rộng, độ thoáng, sự hài hòa giữa các tầng, chi tiết mặt tiền.

Mẹo đọc bản vẽ mặt đứng:

• Ưu tiên xem mặt đứng hướng ra đường hoặc nơi có nhiều người qua lại.
• Xác định rõ tỷ lệ hình học và điểm nhấn kiến trúc như cửa sổ lớn, ban công, mái hiên,...

Cách đọc bản vẽ xây dựng về mặt cắt

Bản mặt cắt mô tả không gian bên trong công trình khi được cắt bởi mặt phẳng tưởng tượng theo chiều dọc hoặc ngang. Đây là bản vẽ cho thấy độ cao giữa các tầng, vị trí cửa sổ, cầu thang, sàn, tường và các chi tiết nội thất khác. Khi đọc cần chú ý:

• Xác định mặt cắt dọc hay ngang để hiểu rõ bố cục toàn công trình.
• Nhận biết chiều cao tầng, chiều cao cửa ra vào, độ dày sàn, kích thước bậc cầu thang.
• Theo dõi chi tiết trang trí nội thất, bố trí không gian bên trong.

Đọc bản vẽ phối cảnh

Bản phối cảnh là hình ảnh mô phỏng chân thực công trình nhìn từ bên ngoài. Đây là bản vẽ giúp chủ đầu tư, kỹ sư hoặc người không chuyên dễ dàng hình dung diện mạo cuối cùng của ngôi nhà. Bản phối cảnh thường được thể hiện bằng màu sắc sống động và góc nhìn thực tế để tạo cảm giác như nhìn vào ngôi nhà thật sau khi hoàn thiện.

Đọc bản vẽ kết cấu

Sau khi đọc theo thứ tự các bản vẽ trên thì cuối cùng sẽ đến bản vẽ kết cấu. Bản này mô tả chi tiết phần xương sống của công trình như móng, dầm, cột, sàn, thép,... Đây là phần kỹ thuật nên cần chú ý các loại nét vẽ và ký hiệu sau:

• Thép chịu lực: nét đậm liên tục.
• Thép phân bố, thép đai: nét liền trung bình.
• Viền cấu kiện: nét mảnh, liền.
• Ký hiệu φ chỉ đường kính thanh thép.
• Chữ L, số đi kèm biểu thị chiều dài thanh thép.\
• Chữ a là khoảng cách giữa các thanh thép cùng loại.

Khi đọc bản vẽ kết cấu cần thực hiện:

• Đọc hình chiếu chính để nắm bố trí cốt thép.
• Dựa vào số hiệu để tìm vị trí thanh thép trong mặt cắt.
• So sánh mặt cắt với bảng kê và ghi nhớ tỷ lệ vẽ (thường là 1:20, 1:50 hoặc 1:100).

Với thông tin chi tiết hy vọng đã giúp bạn biết cách đọc bản vẽ xây dựng một cách chuẩn xác. Đây là yếu tố cốt lõi để đảm bảo công trình thi công đạt chuẩn. Nếu bạn muốn thiết kế mẫu nhà đẹp đúng kỹ thuật theo ý tưởng của riêng mình thì hãy liên hệ ngay với Viettel Construction AIOHomes tư vấn.